Απόψεις
Διαβάστε το άρθρο του Μέγα Καραμπίνη – Αθλητισμός εστί Διάγωμεν Παιδεία !!
Αθλητισμός εστί Διάγωμεν Παιδεία !!
Το παρόν θα προσπαθήσει να προσεγγίσει στο ελάχιστο μια από τις σύγχρονες μάστιγες των «προηγμένων κοινωνιών», η οποίες λοξοδρόμησαν των Αξιών, προβάλλοντας και προτρέποντας τις νέες γενιές στο ευκαιριακό μοτίβο ζωής μόνο με δικαιώματα και απαιτήσεις, σε έναν κόσμο όπου ο «δυνατός» μπορεί να επιβάλλεται με το έτσι θέλω σε οποιονδήποτε, οποτεδήποτε αφαιρώντας ζωές, χωρίς ενδοιασμό και αδιακρίτως …. Αιωνία Σας η Μνήμη !!
«…Εγώ το είχα πει και δεν αλλάζω αυτό που είπα. Θα τους πω ότι λυπάμαι που δεν γνώρισαν τον Άλκη. “Θα γίνονταν ο καλύτερος φίλος σας”. Αυτό!» (Άρης Καμπανός πατέρας του Άλκη)
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 μέχρι σήμερα η οργανωμένη οπαδική βία, κοινώς “χουλιγκανισμός”, εκδηλώνεται αδιάλειπτα και με αξιοσημείωτη ένταση στα πλαίσια και μη, αθλητικών εκδηλώσεων και στην Ελλάδα. Το παρόν άρθρο στοχεύει στην παρουσίαση, τόσο συγκριτικά όσο και κριτικά, των οπτικών και των μεθοδολογικών προσεγγίσεων που αναπτύχθηκαν από την Ελληνικό Κράτος, με σκοπό να ερμηνεύσουν τα αίτια της βίαιης συμπεριφοράς οπαδών και να νομοθετήσουν επ’ αυτού.
Από την επισκόπηση των άρθρων της δαιδαλώδους νομικής συγγραφής αλλά και των επιστημονικών προσεγγίσεων, γίνεται άμεσα αντιληπτός ο σκοπός και τα μέσα, έστω ενδεικτικά, των θεωρητικών πλαισίων και των μεθοδολογικών εργαλείων άντλησης ερευνητικών δεδομένων.
Στο τέλος του άρθρου προτείνεται η υιοθέτηση μιας προσέγγισης και μεθολογικής τεχνικής που θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως θεραπευτική πρόταση, αναγνωρίζοντας τα αίτια αλλά και τη διαιώνιση του φαινομένου της οπαδικής βίας στην Ελλάδα.
ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ (ενδεικτικά) – ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ:
- Ν. 1646/1986, Ν. 3708/2008, Ν.4049/2012, Ν. 4901/2022, Ν. 4908/2022
- Ν. 4326 (ΦΕΚ 49 Α’ 13.05.2015) – Άρθρο 1. (Διοικητικά μέτρα κατά της Βίας)
«… Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που σχετίζεται με τον αθλητισμό, όπως και κάθε φορέας, ΟΦΕΙΛΕΙ να προβαίνει σε κάθε δυνατή ενέργεια πρόληψης και αποτροπής φαινομένων Βίας στο χώρο του αθλητισμού, εντός και εκτός αθλητικών Χώρων…».
-
- Ολιστική Μελέτη FIFA / UEFA.
- Κανονισμός Λειτουργίας Ακαδημίας Αθλητικού Ομίλου Αστέρας Μαγούλας (σε ισχύ από 2015 – επιμέλεια συντάκτη)« …Φιλοσοφία και σκοπός της Ακαδημίας είναι, μέσω της σκληρής και μεθοδικής άθλησης, η διαμόρφωση του χαρακτήρα των νέων, η ευγενής άμιλλα, η αγάπη για το ποδόσφαιρο, ο πολιτισμός της άθλησης σύμφωνα με τα ιδανικά του «ευ αγωνίζεσθαι». Αυτό, που ξεχωρίζει την Ακαδημία είναι ότι όλα τα μέλη της μοιράζονται ορισμένους κανόνες, που οδηγούν σε συγκεκριμένο σκοπό, υπάρχουν κοινοί στόχοι με ενιαίο τρόπο αλληλεπίδρασης των παιδιών.Ο ρόλος του Γονέα είναι εξ’ ίσου σημαντικός όσο και του Προπονητή . Ο ρόλος του, κατά τη δική μας αντίληψη, δεν περιορίζεται στην απλή μεταφορά του παιδιού από το σπίτι στον χώρο προπόνησης. Η ψυχολογική στήριξη, η επίδειξη σωστού προτύπου και η εν γένει υγιής φίλαθλη συμπεριφορά του (γονέα) αποτελούν τη βάση για την επιτυχία ή την αποτυχία της προσπάθειας του παιδιού…»Από τα παραπάνω, εγείρονται τα εξής ερωτήματα …Tι πρεσβεύουν και τι προσδοκούν, οι παραπάνω καταγραφές οι οποίες έχουν κοινή αφετηρία και προσδιορισμό με διαφορετική προσέγγιση, δεδομένου ότι η πρώτη αποτελεί τον οδηγό – κανόνα που θα πρέπει να ακολουθήσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι μεταξύ αυτών και η Ακαδημία ενός πρωτοβάθμιου Σωματείου.Κυρίως το τελευταίο, καταγράφει και θέτει με άκρως επεξηγηματικές έννοιες τους κανόνες στην Βάση της λειτουργίας του, απευθυνόμενο στον ποιο απαιτητικό γονέα – πελάτη για την
ενδεχόμενη συνεργασία ως προς την εκπαίδευση του παιδιού του.
Κοινή διαπίστωση που καταγράφεται ποικιλοτρόπως είναι ότι, «…τα τελευταία είκοσι χρόνια είμαστε στο ίδιο έργο θεατές…» (Ανδρέας Φιλόπουλος Πατέρας Μιχάλη 08.08.2023)
Ενδεικτικά προς τούτου καταγράφονται οι εξής αναφορές,
« 40 χρόνια αιματοχυσίας και τυφλής οπαδικής βίας. Η μαύρη λίστα των νεκρών του χουλιγκανισμού» Άρθρο της εφημερίδας ΕΘΝΟΣ 11.02.2022
Στη μακρά αυτή λίστα των θυμάτων της τυφλής βίας και του χουλιγκανισμού, η οποία είναι πονεμένη από το 1983, προσθέτουμε και τον συντοπίτη μας Μιχάλη Κατσούρη ετών 29 (Ελευσίνα 08.08.2023). Δυστυχώς ο αριθμός των αδικοχαμένων έχει αγγίξει πλέον, τον απαιτούμενο αριθμό παιχτών μιας ομάδας σε αγώνα μπάσκετ.
Που εδράζεται όμως η αφετηρία και η έξαρση του Χουλιγκανισμού ;
«… Η βία, σαν μέσο και έκφραση αντίδρασης των νικημένων, υπάρχει από πολύ βαθιά στην ιστορία. Ο άνθρωπος φαίνεται δεν είναι πάντα έτοιμος για τις ήττες στη ζωή. Τις νίκες όμως τις δέχεται απλά και φυσιολογικά. Το φαινόμενο όμως των χούλιγκανς είναι κάτι άλλο, μια εντελώς σύγχρονη και διαφορετική αντίδραση, που διαφέρει στη δυναμικότητα και το πάθος, αλλά και στα όρια, φυσικά.
Η Ανεργία, με οξυμένο το πνεύμα της καταπίεσης, άτομα που μπήκαν ή του ανάγκασαν να μπουν στο περιθώριο, ξεχνούν το όνομα και την ταυτότητά τους και δίνουν τη μάχη τους, μέσα και έξω από τα γήπεδα, το πιο εύκολο και ευάλωτο τόπο της δημοκρατίας.
Η Εμπορευματοποίηση και τα αρνητικά της επακόλουθα. Οι οικονομικά ισχυροί παράγοντες χρησιμοποιούν τους αθλητικούς συλλόγους ως εταιρίες οικονομικής φύσης. Έτσι οπαδοποιούν τους φιλάθλους που λειτουργούν ως αιχμή του δόρατος των επιδιώξεων τους. Επίσης ελέγχουν μέρος του αθλητικού τύπου που προκαλεί το φανατισμό.
Η Αποξένωση, το άγχος οι δυσμενείς κοινωνικές συνθήκες της εποχής ασκούν επιρροή στον ψυχισμό του ανθρώπου που επιζητεί την εκτόνωσή του και μέσα στους αθλητικούς χώρους.
Η Κρίση της οικογένειας και του σχολείου με αποτέλεσμα τα άτομα να μη λαμβάνουν ανθρωπιστική παιδεία , σφαιρική μόρφωση , για να αμύνονται σε φαινόμενα συρμού όπως ο χουλιγκανισμός.
Αρνητικά Πρότυπα από τα μέσα ενημέρωσης , για να αμύνονται σε φαινόμενα συρμού που ενισχύουν το φανατισμό και την επιθετικότητα.
Ηρωποίηση των χούλιγκαν και υπερβολή σκηνών βίας.
Αστικοποίηση , κρίση σχέσεων ,απεγνωσμένη αναζήτηση επικοινωνίας στην «ομάδα» εύκολη λοιπόν η μαζικοποίηση και η οχλοποίηση.
Σοβαρά Κοινωνικά και Οικονομικά Προβλήματα , ανεργία, αναξιοκρατικά φαινόμενα, ανεπαρκής πρόνοια, αποκαρδιώνουν τους πολίτες και κυρίως τους νέους, οδηγώντας τους στην αντίδραση και τις αντικοινωνικές εκδηλώσεις.
Η Κρίση Αξιών, η κατάρρευση προτύπων, η ηθική χαλάρωση.
Η Κυριαρχία του Υλιστικού, καταναλωτικού πνεύματος , η θεοποίηση του χρήματος, η επικράτηση συμφερόντων και σκοπιμοτήτων.
Η ομάδα λειτουργεί στη συνείδηση του νέου ως σύμβολο , υποκατάστατο ιδεολογίας. Αυτή η ιδεολογική στράτευση του νέου ενισχύει την οπαδοποίηση και το φανατισμό του…» (Ερευνητική Εργασία Μαθητών Α3’ Τάξης Πρότυπου Πειραματικού Λυκείου Πατρών 2013-14)
« … Σχεδόν σε κάθε αθλητική συνάντηση, κατά κύριο δε λόγο στο Ελληνικό ποδόσφαιρο γινόμαστε μάρτυρες είτε της λεκτικής βίας, με τα αποκρουστικά συνθήματα και τις βωμολοχίες που ακούγονται για τις αντίπαλες ομάδες και τους αθλητές, είτε της σωματικής βίας, που μπορεί να είναι η εκτόξευση κροτίδων, οι συμπλοκές, οι ξυλοδαρμοί και οι κάθε λογής βιαιότητες προς υποστηρικτές ή αθλητές άλλης ομάδας, που δεν συμβαίνουν αποκλειστικά και μόνον στις κερκίδες, αλλά και στους δρόμους των πόλεων και σε διάφορους χώρους και εστίες όπου συχνάζουν φίλαθλοι.
Το φαινόμενο τυφλής οπαδικής βίας ή βίας με αφορμή αθλητικές συναντήσεις καίτοι μελετάται από τις αρχές του 1990, εντούτοις έχει γιγαντωθεί τα τελευταία χρόνια, προβληματίζοντας, ως προς την αντιμετώπιση του, τόσο τις αρμόδιες ελληνικές αρχές, όσο και τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές.
Αναγκαιότητα – Συνέπειες στην Οικονομία
Το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, δια της γενικής Γραμματείας Αθλητισμού, θεσμικά έχει την ευθύνη για την συντήρηση, αποκατάσταση και δημιουργία των μεγάλων (εθνικών) αθλητικών εγκαταστάσεων στην επικράτεια. Σημαντικό μέρος της δαπάνης που βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό αποτελεί η αποκατάσταση των ζημιών σε αθλητικές εγκαταστάσεις, συνέπεια φαινομένων βίας με αφορμή αθλητικές συναντήσεις.
Η καταστολή του φαινομένου της βίας με αφορμή αθλητικές συναντήσεις συνεπάγεται μείωση των δαπανών αποκατάστασης με ταυτόχρονη αύξηση των δαπανών συντήρησης υφιστάμενων και δημιουργίας νέων αθλητικών χώρων, ενώ παράλληλα συνεπάγεται και αύξηση τόσο των κρατικών εσόδων (πρόστιμα, φορολογία, εισιτήρια κ.α.) όσο και αύξηση των εσόδων των διοργανωτριών αρχών (Ομοσπονδίες, Ενώσεις) και των συμμετασχόντων στα Ελληνικά Πρωταθλήματα Α.Α.Ε. (;)
Συνέπειες στην κοινωνία και στους πολίτες
Εθιμικά, η Ελληνική κοινωνία έχει αποδεχθεί, εσφαλμένα, ότι τα γήπεδα είναι χώροι εκτόνωσης και ανοχής της αποκλίνουσας συμπεριφοράς, ενώ αποτελούν πόλους έλξης παραβατικών ατόμων. Έχοντας υπόψη αυτό, μπορεί να εξηγηθεί η χρήση και η διακίνηση τοξικών ουσιών και η καταγραφή των φαινομένων ληστείας και των τραυματισμών από συμπλοκές αντιπάλων οπαδών.
Το προτεινόμενο νομοσχέδιο επιχειρεί να επαναφέρει κανόνες πολιτισμού και ισονομίας, καθώς και την αναγκαία ευταξία και ευνομία στον χώρο του αθλητισμού, προς όφελος της αθλητικής και όχι μόνον κοινωνίας, των φιλάθλων και όλων των πολιτών…». (Αιτιολογική Έκθεση Αξιολόγησης Συνεπειών σχεδίου Νόμου Αρμόδιου Υπουργείου 2015)
Από την ανάγνωση των παραπάνω προκύπτει, η «ενδεχόμενη» ευθύνη του Ελληνικού Κράτους και η αποδοχή της Ελληνικής Κοινωνίας για την υπαρκτή αλλά και αυξανόμενη μάστιγα. Την μετακύλιση των ευθυνών σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς που ασχολούνται με τον αθλητισμό. Την ανάδειξη της οικονομικής βλάβης που προξενείται στο κράτος και την ανάγκη αυστηροποίησης του νομικού πλαισίου που αφορά τις αθλητικές παραβάσεις σε επίπεδο κακουργήματος, επηρεάζοντας τόσο τις ρυθμίσεις του Π.Κ. και του ΚΠΔ, με απώτερο σκοπό την καταστολή και όχι την πρόληψη. Δυστυχώς καμία αναφορά – διάταξη, καταγραφής της άμεσης αναγκαιότητας λήψεων σχετικών αποφάσεων προληπτικών ενεργειών – δράσεων από τους συναρμόδιους φορείς μέσω της εκπαίδευσης σε όλους τους τομείς και βαθμίδες της παιδείας «Κάλλιον το προλαμβάνειν του θεραπεύειν».
Τελικά τι Ισχύει σήμερα ;
«… Ο σοβαρός αθλητισμός δεν έχει να κάνει τίποτε με το «ευ αγωνίζεσθαι». Είναι γεμάτος μίσος, ζήλια, καυχησιολογία, άγνοια όλων των κανόνων και σαδιστική ευχαρίστηση στην παρακολούθηση βίας. Με άλλα λόγια πόλεμος χωρίς πυροβολισμούς…» (Τζωρτζ Όργουελ, 1903-1950 Βρετανός συγγραφέας)
Υπάρχει πρόταση λύσης ;
«… Στόχος της Ακαδημίας είναι να εφοδιάσει τα παιδιά με τα Σωματικά, Ψυχικά και Πνευματικά χαρακτηριστικά που θα τα βοηθήσουν να αναπτύξουν την Προσωπικότητα και την Αυτοπεποίθηση τους. Η ενθάρρυνση των παιδιών να αναζητούν μόνα τους Λύσεις, να αναπτύσσουν Πρωτοβουλία και να χρησιμοποιούν την Φαντασία τους διασκεδάζοντας, συμβάλουν στην διαμόρφωση Χαρακτήρα, εμφυσούν την «δια βίου άθληση» με όλες Ευεργετικές “Συνέπειες” που αυτή εξασφαλίζει. Η Αθλητική Παιδεία μαζί με κατάλληλη Μόρφωση, παραδίδουν Ώριμους και πραγματικά Ολοκληρωμένους Ανθρώπους στην κοινωνία.
Όπως ακριβώς συμβαίνει με τις βαθμίδες εκπαίδευσης και το σχολείο, ένα παιδί μαθαίνει ξεκινώντας από το απλό προχωρώντας προς το σύνθετο. Καθώς, κάθε παιδί είναι μονάδα-άτομο, στη διαδρομή μαθαίνει να συνεργάζεται με τα άλλα παιδιά ως μέλος Ομάδας. Ενώ αρχικά είναι απόλυτα εξαρτημένο από τους Γονείς, μέσα στην Ακαδημία μαθαίνει να αναπτύσσει Πρωτοβουλία, να αναλαμβάνει Ευθύνες και να διαχειρίζεται Δικαιώματα, να κτίζει Αυτοπεποίθηση μέσα από επιτεύγματα, να διαχειρίζεται την νίκη και την ήττα όπως ακριβώς συμβαίνει και στην Ζωή, Κοιτώντας Συνέχεια Μπροστά…» (Κανονισμός Λειτουργίας Ακαδημίας Αθλητικού Ομίλου Αστέρα Μαγούλας)
Εν κατακλείδι, ο αθλητισμός είναι ένα ζωντανά διαχρονικό μέρος του κοινωνικού γίγνεσθαι, συνεπώς όσο αυξάνεται η βία και η επιθετικότητα στην κοινωνία τόσο θα αυξάνεται και στον αθλητισμό. Συνεπώς, η κατανόηση των αιτιών είναι απαραίτητη προκειμένου τα μέτρα που θα ληφθούν με στόχο την πρόληψη και την καταστολή των αιτιών και των φαινομένων βίας, να είναι αποτελεσματικά. Ξεκινώντας από τον περιορισμός των ανισοτήτων και αδικιών στη σύγχρονη κοινωνία, τη μείωση της φτώχειας, της ανεργίας των πιεστικών συνθηκών ζωής και την ταυτόχρονη αναβάθμιση του ρόλου της οικογένειας, της εκπαίδευσης και της ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων μπορεί να αντιστραφεί η νοσηρή σύγχρονη πραγματικότητά.
Μαγούλα, 12 Αυγούστου 2023
Μέγας Καραμπίνης
Υπεύθυνος Ακαδημίας Αθλητικού Ομίλου Αστέρας Μαγούλας
Sct Διοίκηση Αθλητισμού Οργανισμών & Επιχειρήσεων
